Suốt nhiều năm qua, các nhà khoa học đã nỗ lực tìm hiểu xem điều gì khiến chúng ta càng già, càng khó ngủ. Họ rốt cuộc phát hiện rất nhiều yếu tố đã làm thay đổi cách thức cũng như thời điểm chúng ta ngủ, từ sự thay đổi trong hoạt động não tới việc mất mát các tế bào não chuyên biệt giúp cơ thể nhận biết khi nào là thời điểm nghỉ ngơi. Và việc không ngủ đủ thời lượng, dù ở độ tuổi nào, cũng dẫn đến các tác động ngược vô cùng nguy hiểm.

     Dưới đây là những khám phá mới nhất của các chuyên gia về giấc ngủ của con người khi già đi:

Mất dần giấc ngủ sâu

     Khi già đi, chúng ta có xu hướng ngủ dần ít đi và chất lượng của giấc ngủ đó cũng kém hơn với nhiều lần thức giấc hơn vào ban đêm. Bộ não của chúng ta cũng dành ít thời gian hơn cho trạng thái ngủ sâu - thời điểm quý giá khi các hỗn loạn của hoạt động não lắng xuống, chuyển sang tình trạng tiêu hao năng lượng chậm chạp. Trong giấc ngủ sâu hay ngủ sóng chậm, các sóng não của chúng ta sẽ giãn ra và ít cuồng loạn hơn.

     Một người 25 tuổi đã có tổng cộng nhiều giờ ngủ sâu giấc, được duy trì liên tục trong các chu kỳ ngủ kéo dài suốt đêm. Ngược lại, một người 70 tuổi chỉ có vài phút ở giai đoạn nghỉ ngơi sâu nhất và mất nhiều thời gian hơn vào các giấc ngủ nông hoặc hoàn toàn tỉnh thức vào ban đêm. Sự chuyển đổi giữa ngủ và thức cũng trở nên đột ngột hơn khi chúng ta có tuổi.

Không may là, các dạng giấc ngủ thay đổi cũng gây ra một số ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe và chức năng nhận thức của chúng ta. Trước hết, không ngủ đủ giấc sâu sẽ gây rối loạn trí nhớ. Điều này là vì, khi ở trạng thái ngủ sâu nhất, các sóng não giảm tốc giúp chúng ta chuyển ký ức ngắn hạn lưu trữ ở vùng đồi hải mã của bộ não sang vùng vỏ não trước trán, nơi chúng được ghi lại thành ký ức dài hạn. Dẫu vậy, theo một nghiên cứu mới đây, khi không ngủ đủ giấc sâu, các ký ức mới nhất của chúng ta có thể bị mắc kẹt ở vùng đồi hải mã, nơi chúng sẽ sớm bị các ký ức mới viết đè lên.

Khuyến khích chợp mắt buổi trưa, chiều

     Vào những năm 1990, các nhà khoa học đã nhận diện một vùng nhỏ của bộ não đóng vai trò như công tắc bật/tắt giấc ngủ ở chuột. Hồi đầu năm nay, cùng nhóm nghiên cứu ấy đã khám phá ra người cũng có vùng phụ trách giấc ngủ trong bộ não và rằng, khi già đi, chúng ta bị mất các tế bào não chuyên biệt ở đó.

     Sau khám phá ban đầu này, các chuyên gia đã xem xét dữ liệu của một nghiên cứu giấc ngủ dài hạn đối với hơn 1.000 người, vốn bắt đầu tham gia nghiên cứu lúc 65 và đồng ý nhận sự theo dõi tới khi họ chết. Nhóm nghiên cứu phát hiện, những người mất số lượng tế bào não chuyên biệt nói trên nhiều hơn, sở hữu các dạng giấc ngủ gián đoạn hơn - họ thức giấc nhiều hơn và ngủ ngắt quãng ngắn hơn.

     Mối quan hệ giữa các tế bào và các dạng giấc ngủ chính xác đến kinh ngạc: người nào càng sở hữu ít các tế bào não chuyên biệt, người đó càng ngủ gián đoạn và có trí nhớ càng kém.

     Theo các chuyên gia, giải pháp cho chu kỳ ngủ gián đoạn là chợp mắt các giấc ngắn. Thông thường, các giấc chợp mắt, chẳng hạn vào buổi trưa/chiều, không cho phép chúng ta tiếp cận giấc ngủ sâu, nhưng giúp bù đắp cho sự suy giảm tỉnh táo và tăng căng thẳng, bắt nguồn từ việc ngủ quá ít vào ban đêm.

Ngủ kém không phải luôn luôn do tuổi tác

     Ở người lớn tuổi, khó ngủ cũng có thể là tác dụng phụ của các vấn đề khác, chẳng hạn như co thắt cơ, suy nhược, lo âu và các rối loạn về hô hấp (ví dụ như chứng ngừng thở khi ngủ), vốn ngày càng trở nên phổ biến khi chúng ta già đi.

     Đây thường là các tình trạng chữa trị được, nhưng có thể không được chẩn đoán khi mọi người quy chúng đơn giản là hậu quả của tuổi già. Các chứng bệnh mạn tính khác, chẳng hạn như chứng viêm khớp, có thể hủy hoại giấc ngủ, nên điều quan trọng là đảm bảo rằng, những vấn đề này không bị bỏ qua khi chúng ta đối mặt với việc mất ngủ hoặc khó ngủ.

Thể dục giúp cải thiện chứng mất ngủ sau 4 tháng

     Hầu hết những nghiên cứu trước đây đều tập trung vào các tác dụng của việc rèn luyện thể lực hàng ngày ở những người ngủ tốt. Tuy nhiên, công trình mới của các nhà khoa học thuộc Đại học Northwestern (Mỹ) là nghiên cứu đầu tiên xem xét ảnh hưởng của thể dục, thể thao ở những đối tượng mắc chứng mất ngủ.

     Tiến sĩ Baron, người đứng đầu nghiên cứu, đã quyết định phân tích tác động hàng ngày của việc rèn luyện thể lực sau khi nghe các bệnh nhân mắc chứng mất ngủ than phiền rằng, lời khuyên tập thể dục, thể thao của bà có thể không hữu ích với họ. Chuyên gia này đã nghiên cứu dữ liệu thu được từ các phụ lớn tuổi, những người nhiều khả năng nhất mắc chứng mất ngủ, trong thời gian 16 tuần.

     Kết quả tái khẳng định, lời khuyên trước đây của tiến sĩ Baron với các bệnh nhân là đúng đắn. Bà tuyên bố: "Mọi người phải nhận ra rằng, ngay cả khi họ không muốn tập luyện, đó chính là lúc họ cần kiên trì và vượt qua thời khắc chán nản đó. Hãy viết tờ ghi chú: 'Phải làm việc đó' dán lên gương. Nó sẽ hữu ích về dài hạn".

     Tiến sĩ Baron cũng cảnh báo, chứng mất ngủ còn khiến mọi người trở nên mệt mỏi hơn, dẫn tới tình trạng kém hứng thú tập luyện ở chủ thể.

     Tiến sĩ Phyllis Zee, đồng tác giả nghiên cứu, nói thêm rằng, các bệnh nhân mắc chứng mất ngủ có mức độ hoạt động não gia tăng. Do vậy, họ cần có thời gian để tái lập mức độ hoạt động não trở về bình thường để hỗ trợ giấc ngủ ngon. Thay vì dùng thuốc - yếu tố thường gây buồn ngủ nhanh chóng, tập luyện thể dục, thể thao có thể là cách lành mạnh hơn để cải thiện giấc ngủ vì nó có khả năng giải quyết vấn đề tiềm ẩn.

     Tóm lại, nghiên cứu mới chỉ ra rằng, thể dục, thể thao và giấc ngủ tác động qua lại lẫn nhau theo 2 hướng: tập luyện thể dục, thể thao thường xuyên, dài hạn sẽ tốt cho giấc ngủ, nhưng ngủ kém có thể dẫn tới việc ít rèn luyện thể chất hơn. Muốn thoát khỏi chứng mất ngủ, bạn cần kiên trì tập luyện thể lực thường xuyên vì hoạt động này có thể chỉ phát huy tác dụng sau 4 tháng.

Theo Business Insider và Daily Mail

Sưu tầm: BsCKI Châu Văn Hậu