Những dạng mất ngủ:

Có 2 dạng mất ngủ: mất ngủ tiên phát và mất ngủ thứ phát.

- Mất ngủ tiên phát: Có nghĩa là một người có những vấn đề về giấc ngủ mà không liên quan trực tiếp đến bất kỳ điều kiện sức khỏe hay vấn đề khác.

- Mất ngủ thứ phát: có nghĩa là một người có những vấn đề về giấc ngủ do những thứ khác, như điều kiện sức khỏe ( ví dụ như bệnh hen suyễn, trầm cảm, viêm khớp, ung thư, chứng ợ hơi... ), đau, loại thuốc đã dùng, hay chất mà họ sử dụng (như rượu ).

Mất ngủ cấp tính và mãn tính:

Chứng mất ngủ thường khác nhau ở thời gian kéo dài và độ thường xuyên xảy ra của nó. Nó có thể là thời kỳ ngắn (tức là mất ngủ cấp tính ) hay có thể kéo dài trong một khoảng thời gian dài (tức là mất ngủ mãn tính ). Nó cũng có thể xảy ra và mất đi, trong suốt thời kỳ mà một người không gặp vấn đề về giấc ngủ. Mất ngủ cấp tính có thể kéo dài từ một đêm cho đến một vài tuần. Chứng mất ngủ được gọi là mãn tính nếu một người bị mất ngủ ít nhất 3 đêm trong 1 tuần trong 1 tháng hay dài hơn.

Nguyên nhân của chứng mất ngủ:

Nguyên nhân của mất ngủ cấp tính bao gồm:

- Stress quan trọng trong cuộc sống (ví dụ như mất hay thay đổi công việc, cái chết của một người thân, li dị, di chuyển nơi ở )

- Bệnh tật.

- Dễ xúc động hoặc không thoải mái về thể chất.

- Nhân tố môi trường như tiếng ồn, ánh sáng hoặc nhiệt độ bên ngoài (nóng hay lạnh ) can thiệp vào giấc ngủ.

- Một số thuốc (ví dụ những loại được sử dụng để điều trị cảm lạnh, dị ứng, trầm cảm, cao huyết áp, hen suyễn) cũng có thể can thiệp vào giấc ngủ.

- Sự can thiệp vào giấc ngủ bình thường (ví dụ như cảm giác mệt mỏi do lịch đồng hồ sinh học hoặc là sự thay đổi từ ngày sang đêm).

Nguyên nhân của chứng mất ngủ mãn tính:

- Trầm cảm hay lo âu

- Stress mãn tính.

- Đau hoặc không thoải mái về đêm.

Triệu chứng của mất ngủ

Triệu chứng của mất ngủ bao gồm:

- Không ngủ được trong suốt một ngày.

- Mệt mỏi toàn thân.

- Dễ bị kích thích.

- Có vấn đề với sự tập trung hoặc trí nhớ .

Chẩn đoán mất ngủ

Nếu bạn nghĩ bạn bị mất ngủ, hãy nói chuyện với người tư vấn về sức khỏe. Một sự ước lượng có thể bao gồm việc kiểm tra thể chất, tiền sử bệnh, và tiền sử mất ngủ. Bạn có thể được yêu cầu để ghi lại nhật ký về giấc ngủ trong một hoặc hai tuần, ghi lại từng giai đoạn của giấc ngủ, và bạn cảm thấy như thế nào trong suốt một ngày. Người tư vấn sức khỏe của bạn có thể cần hỏi người ngủ cùng giường với bạn về số lượng và chất lượng giấc ngủ của bạn. Trong một vài trường hợp, bạn có thể được chỉ dẫn đến trung tâm điều trị về giấc ngủ để làm những test đặc hiệu.

Điều trị mất ngủ

Mất ngủ cấp tính có thể không cần điều trị. Mất ngủ nhẹ thường có thể được ngăn chặn hoặc chữa lành bởi việc luyện tập thói quen ngủ tốt (xem bên dưới). Nếu chứng mất ngủ của bạn gây khó khăn cho những hoạt động trong ngày của bạn bởi vì bạn mệt mỏi và buồn ngủ, chuyên gia tư vấn có thể kê đơn những thuốc ngủ trong một thời gian giới hạn. Sự khởi phát nhanh chóng, những thuốc tác dụng ngắn có thể giúp bạn tránh những sự ảnh hưởng như là tình trạng ngủ gà ngủ gật trong ngày. Tránh dùng những thuốc ngủ quá liều để chữa mất ngủ bởi vì chúng có thể gây tác dụng phụ và có khuynh hướng mất đi hiệu quả của nó.

Điều trị mất ngủ mãn tính bao gồm việc điều trị lần đầu những điều cơ bản hoặc những vấn đề sức khỏe gây nên chứng mất ngủ. Nếu mất ngủ cứ tiếp diễn, chuyên gia tư vấn có thể đề nghị áp dụng liệu pháp về hành vi. Cách tiếp cận về hành vi giúp bạn thay đổi hành vi có thể làm bệnh mất ngủ nặng thêm và việc thực hiện liệu pháp hành vi mới giúp ngủ tốt hơn. Biện pháp như bài luyện tập thư giãn, liệu pháp hạn chế giấc ngủ, và phục hồi sức khỏe có thể hữu ích.

Thói quen ngủ tốt để đánh bại chứng mất ngủ

Thói quen ngủ tốt, thường được gọi là vệ sinh giấc ngủ, có thể giúp bạn có một giấc ngủ ban đêm tốt và đánh bại chứng mất ngủ. Sau đây là một vài gợi ý:

- Cố gắng đi ngủ vào thời gian giống nhau mỗi đêm và thức dậy cùng thời gian mỗi buổi sáng. Cố gắng không chợp mắt vào ban ngày bời vì nó có thể làm bạn ít ngủ hơn vào ban đêm.

- Tránh chất cà fê, thuốc lá, và uống rượu muộn trong ngày. Cà fê và thuốc lá là những chất kích thích có thể làm bạn khó ngủ. Rượu có thể làm bạn thức dậy vào ban đêm và can thiệp vào số lượng giấc ngủ.

- Tập thể dục thường xuyên. Cố gắng không luyện tập vào thời gian ngủ bởi vì nó có thể kích thích bạn và làm khó ngủ. Chuyên gia đề nghị không nên luyện tập ít nhất 3, hay 4 giờ trước khi ngủ.

- Không ăn bữa ăn chính trễ trong ngày. Tuy nhiên, một bữa ăn nhẹ trước giờ ngủ có thể giúp bạn ngủ tốt.

- Làm cho phòng ngủ thoải mái. Chắc chắn rằng phòng ngủ phải tối, im lặng, không quá ấm hoặc quá lạnh. Nếu sáng quá thì cố gắng che mắt khi ngủ. Nếu là tiếng ồn thì phải sử dụng bịt tai, quạt hay máy làm giảm tiếng ồn để làm át âm thanh.

- Thực hiện những thói quen hằng ngày để giúp bạn thư giãn trước khi đi ngủ. Ví dụ đọc một quyển sách, nghe nhạc, hay tắm.

- Tránh dùng giường của bạn cho mục đích khác ngoài ngủ hoặc sex.

- Nếu bạn không thể đi vào giấc ngủ hoặc không cảm thấy buồn ngủ, hãy thức dậy và đọc hoặc làm một cái gì đó không kích thích cho đến khi bạn ngủ được.

- Nếu bản thân bạn bị thức giấc bởi sự lo lắng về điều gì đó, cố gắng để những lo lắng đó qua một bên trước khi bạn đi ngủ. Điều đó có thể giúp bạn không tập trung vào những lo nghĩ suốt đêm.

Nguồn: http://www.webmd.com/sleep-disorders/guide/insomnia-symptoms-and-causes

Lược dịch: BsCKI. Hoàng Thị Anh Đào