Nguyên nhân

     SSD thường bắt đầu trước tuổi 30. Nó thường xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn so với nam giới. Không có lý do rõ ràng tại sao một số người phát triển bệnh này. Một số yếu tố có thể tham gia:

-         Có quan điểm tiêu cực hay cá tính

-         Là cơ thể và cảm xúc nhạy cảm nhiều hơn với đau đớn và cảm giác khác

-         Tiền sử gia đình hoặc sự giáo dục

Di truyền học

     Những người có tiền sử bị lạm dụng thể chất hoặc tình dục có thể có nhiều khả năng mắc rối loạn này. Nhưng không phải mọi người mắc SSD có tiền sử bị lạm dụng.

     SSD là tương tự như rối loạn nghi bệnh. Điều này là khi một người là quá lo lắng về việc mắc bệnh hoặc phát triển một căn bệnh nghiêm trọng. Cá nhân hoàn toàn tin chắc rằng họ sẽ ở tại thời điểm trở nên rất xấu. Nhưng không giống như SSD, có rất ít hoặc không có triệu chứng thực thể.

Các triệu chứng

     Các triệu chứng cơ thể có thể xảy ra với SSD có thể bao gồm:

-         Đau

-         Mệt mỏi hoặc bạc nhược

-         Khó thở

     Các triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng. Một người có thể có một hoặc nhiều triệu chứng. Chúng có thể xuất hiện một thời gian ngắn rồi biến mất hoặc thay đổi. Các triệu chứng có thể là do một tình trạng y học. Chúng cũng có thể không có nguyên nhân rõ ràng.

     Làm thế nào một người cảm nhận và cư xử để đáp ứng với những cảm giác cơ thể là những triệu chứng chính của SSD. Những phản ứng này phải kéo dài 6 tháng hoặc hơn. Một người mắc SSD có thể:

-         Cảm thấy lo lắng cực độ về các triệu chứng.

-         Cảm thấy lo ngại rằng các triệu chứng nhẹ là một dấu hiệu của bệnh nghiêm trọng.

-         Đến bác sĩ để làm nhiều xét nghiệm và thăm khám, nhưng không tin kết quả.

-         Cảm thấy rằng bác sĩ không thăm khám đủ nghiêm túc các triệu chứng của họ hoặc đã không làm tốt công việc điều trị các vấn đề.

-         Dành nhiều thời gian và năng lượng đối phó với mối quan tâm sức khỏe.

-         Gặp khó khăn trong hoạt động chức năng vì những suy nghĩ, cảm xúc, và hành vi về các triệu chứng.

Thăm khám và xét nghiệm

     Bạn sẽ có một sự thăm khám toàn diện cơ thể. Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể làm các xét nghiệm nhất định để tìm thấy bất kỳ nguyên nhân thực thể nào. Các loại xét nghiệm kiểm tra được thực hiện phụ thuộc vào những triệu chứng gì bạn có.

     Nhà cung cấp của bạn có thể giới thiệu bạn đến một nhà cung cấp sức khỏe tâm thần. Các nhà cung cấp sức khỏe tâm thần có thể làm thử nghiệm chuyên sâu hơn.

Điều trị

     Mục tiêu của điều trị là kiểm soát các triệu chứng của bạn và giúp bạn thực hiện chức năng trong cuộc sống.

     Có một mối quan hệ hỗ trợ với các nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe của bạn là rất quan trọng cho việc điều trị của bạn.

     Bạn chỉ nên có một nhà cung cấp chăm sóc chính. Điều này sẽ giúp bạn tránh phải thăm khám và xét nghiệm không cần thiết.

     Bạn sẽ gặp nhà cung cấp thường xuyên để xem xét các triệu chứng của bạn và cách bạn đang đối phó như thế nào.

     Bạn cũng có thể gặp một nhà cung cấp sức khỏe tâm thần (chuyên gia trị liệu). Điều quan trọng là phải gặp một bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm điều trị SSD. Liệu pháp hành vi nhận thức là một loại liệu pháp thảo luận, có thể giúp điều trị SSD. Làm việc với một nhà trị liệu có thể giúp giảm đau và các triệu chứng khác. Trong khi điều trị, bạn sẽ học cách:

-         Xem xét cảm xúc và niềm tin về sức khỏe và các triệu chứng của bạn.

-         Tìm cách để giảm bớt căng thẳng và lo lắng về các triệu chứng.

-         Ngừng tập trung nhiều vào các triệu chứng cơ thể của bạn.

-         Nhận ra những gì dường như làm cho việc đau hoặc các triệu chứng khác tồi tệ hơn.

-         Tìm hiểu làm thế nào để đối phó với cơn đau hoặc các triệu chứng khác.

-         Sống năng động và cởi mở, ngay cả khi bạn vẫn còn có đau hoặc các triệu chứng khác

-         Thực hiện chức năng tốt hơn trong cuộc sống hàng ngày của bạn.

-         Chuyên gia trị liệu của bạn cũng sẽ điều trị trầm cảm hoặc các bệnh về sức khỏe tâm thần khác bạn có thể có. Bạn có thể dùng thuốc chống trầm cảm để giúp giảm lo âu và trầm cảm.

     Bạn không nên nói rằng các triệu chứng của bạn là tưởng tượng hoặc tất cả trong đầu của bạn. Nhà cung cấp dịch vụ của bạn sẽ làm việc với bạn để quản lý các triệu chứng cả về thể chất và tâm lý.

Các biến chứng có thể xảy ra

     Nếu không được điều trị, bạn có thể có:

-         Rắc rối thực hiện chức năng trong cuộc sống.

-         Gặp vấn đề với gia đình, bạn bè, và công việc

-         Sức khỏe kém

-         Tăng nguy cơ trầm cảm và tự tử

-         Vấn đề tiền bạc đối với chi phí thăm khám và xét nghiệm.

     SSD là một tình trạng kéo dài (mãn tính). Làm việc với các nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe của bạn và theo đuổi kế hoạch điều trị của bạn là rất quan trọng cho việc quản lý rối loạn này.

Khi liên hệ với Chuyên viên y tế

     Bạn nên liên hệ với nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe của bạn nếu:

-         Cảm thấy rất lo lắng về các triệu chứng cơ thể mà bạn không thể thực hiện chức năng được.

-         Có triệu chứng lo âu hay trầm cảm.

Phòng ngừa

     Tư vấn có thể giúp đỡ những người dễ bị SSD học những cách thức khác nhau để giải tỏa căng thẳng. Điều này có thể giúp làm giảm cường độ của các triệu chứng.

Tài liệu tham khảo:

American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders

Ferri F. Somatization disorder. In: Ferri FF, ed. Ferri's Clinical Advisor 2016.

Gerstenblith TA, Kontos N. Somatic symptom disorders. In: Stern TA, Rosenbaum JF, Fava M, et al., eds. Massachusetts General Hospital Comprehensive Clinical Psychiatry.

Lược dịch: Nguyễn Đăng Nguyên