ĐĂC ĐIỂM LÂM SÀNG RỐI LOẠN TRẦM CẢM Ở NGƯỜI CAO TUỔI

 

                                                                                                                                                                               BSCKII. Nguyễn Văn Dũng

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, đến năm 2030, người có độ tuổi trên 60 chiếm 30% dân số thế giới. Trong Tâm thần học người già, rối loạn thường gặp nhất là các “trạng thái trầm cảm". Trầm cảm chiếm tỷ lệ từ 3 -5%  dân số và tỷ lệ này khá cao ở người già (9%)

Việc điều trị tâm thần phân liệt (TTPL) gặp rất nhiều khó khăn và sẽ càng khó khăn hơn nữa nếu có trầm cảm kèm theo,vì trầm cảm sẽ làm nặng thêm các triệu chứng âm tính của TTPL. Nếu không phát hiện được trầm cảm ở bệnh nhân TTPL thì bệnh thường kéo dài dai dẳng và có thể có những hành vi rất nguy hiểm. Do vậy, việc xác định đúng trầm cảm ở bệnh nhân TTPL và chọn thuốc chống trầm cảm (CTC) phù hợp kết hợp với thuốc an thần kinh (ATK) đóng vai trò quyết định điều trị ổn định bệnh.

Ngày càng nhiều người ở lứa tuổi rất trẻ tự sát vì nguyên nhân trầm cảm. Cần phát hiện sớm triệu chứng bệnh, đi khám đúng chuyên khoa để tránh dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. Đề tài này đã được tiến hành từ năm 2007, chúng tôi xin đăng tải để Quý Bạn đọc tham khảo thêm về tình hình Rối loạn trầm cảm ở một phường nội thành, thành phố Huế

Để làm tốt hơn công tác chăm sóc sức khoẻ cho người bệnh tâm thần tại cộng đồng, trước hết cần phải vượt qua những rào cản về nhận thức của cộng đồng, đầu tiên là sự kỳ thị của xã hội. Đề tài này được nghiên cứu đã khá lâu (9 năm), nhưng hiện nay vẫn còn tính thời sự, nhằm kêu gọi chính quyền, các đoàn thể và toàn cộng đồng tăng cường có hiệu quả hơn nữa công tác Truyền thông - Giáo dục sức khỏe tâm thần cho nhân dân nhằm giảm thiểu tổn hại tâm lý xã hội do bệnh tâm thần phân liệt gây ra.

Người bệnh tâm thần hay có những hành vi gây hại cho bản thân và cho người khác, làm mất trật tự an toàn xã hội nhiều khi đến mức tội phạm hình sự. Tuy ngày nay chuyên ngành tâm thần đã có nhiều tiến bộ trong quản lý và điều trị nhưng các hành vi nguy hiểm do người mắc bệnh tâm thần gây ra cho xã hội vẫn còn chiếm tỷ lệ cao.

Trong giai đọan Ngành Tâm thần Việt Nam đang đẩy mạnh nghiên cứu và quản lý điều trị các rối loạn tâm thần trẻ em, xin tóm tắt Luân văn Thạc sĩ Y khoa năm 2004 của ThS. Tôn Thát Hưng, Giám đốc Bệnh viện Tâm Thần Huế.

Đây là Đề tài nghiên cứu về lĩnh vực kinh tế y tế, đã được tiến hành cách đây gần 10 năm. Tuy chi phí khám chữa bệnh đề cập trong Đề tài không còn phù hợp với thời giá hiện nay, nhưng chúng tôi cũng xin giới thiệu để Quý Bạn đọc tham khảo. Đặc biệt,  trong năm 2014, kinh phí của Dự án Bảo vệ sức khỏe tâm thần cộng đồng và trẻ em từ Trung ương đã bị cắt giảm đến 2/3, nên trách nhiệm đối ứng của địa phương rất quan trọng để đảm bảo cho Dự án tiếp tục hoạt động.

Năm 2000 - 2002, Ngành Tâm thần Việt Nam đã chọn 10 bệnh tâm thần ưu tiên để tiến hành điều tra dịch tễ tại các vùng khác nhau, cho thấy tỷ lệ gần 14,9%, chưa kể đến các rối loạn tâm thần khác. Qua thời gian 12 năm, Ngành Tâm thần cũng cần tổ chức  điều tra lại các rối loạn tâm thần thường gặp ở cộng đồng để làm chứng cứ khoa học cũng như lập kế hoạch và tầm nhìn cho Dự án Bảo vệ sức khỏe tâm thần cộng đồng và trẻ em trong giai đoạn tiếp theo.

Các yếu tố nguy cơ về di truyền rất quan trọng trong bệnh nguyên các rối loạn tâm thần và chiến lược nghiên cứu gène của các nhà khoa học đã được mở rộng nhằm đánh giá khả năng chồng chéo của các gène có liên quan. Hiện tại, chúng tôi không dùng khái niệm di truyền vì chưa có điều kiện tiếp cận đến các  lĩnh vực di truyền học, sinh học phân tử và các bộ môn khoa học liên quan khác.

Tâm thần phân liệt thường khởi phát ở lứa tuổi trẻ, khuynh hướng tiến triển mạn tính, dẫn đến tình trạng khó thích ứng. Dựa trên các biểu hiện lâm sàng, Bệnh Tâm thần phân liệt được chia làm nhiều thể: thể paranoid, thể đơn thuần, thể thanh xuân, thể không biệt định... Trong đó, Thể Paranoid chiếm tỷ lệ cao nhất từ 40,7% đến 65% tổng số bệnh nhân.